Ινδονησια: Όταν συνάντησα τους νεκρούς στην Τάνα Τοράτζα

Το να μιλήσεις για την ιδιαίτερη περιοχή της Tana Toraja δεν είναι κάτι εύκολο. Ένας τόπος με μοναδικά έθιμα και παραδόσεις που για μας τους δυτικούς είναι τουλάχιστον μακάβρια!

Όταν επιλέξαμε να επισκεφτούμε το Σουλαουέζι δε γνωρίζαμε τίποτα για αυτόν τον περίεργο τόπο, αλλά διαβάζοντας πληροφορίες για το νησί μάς τράβηξε το ενδιαφέρον τόσο πολύ, που ήταν το πρώτο που θέλαμε να δούμε!

Οι κάτοικοι της Τοράτζα μέχρι το 1900 ήταν όλοι ανιμιστές* και παρόλο που προσηλυτίστηκαν στον χριστιανισμό, οι τελετές είναι ακόμα μέρος της ζωής τους.

*Σύμφωνα με τον Ανιμισμό τα πράγματα έχουν ψυχή (η λέξη Ανιμισμός προέρχεται από την Λατινική λέξη Animus που σημαίνει ψυχή). Είναι μια αρχαία δοξασία η οποία λέει ότι η ψυχή, το πνεύμα ή η ενέργεια υπάρχουν ανεξάρτητα από τα πράγματα, είτε αυτά είναι ζωντανά είτε νεκρά.

Η πιο σημαντική τελετή για τους Torajan είναι το Τomate, η κηδεία. Στην Τοράτζα η κηδεία έχει δύο στάδια. Το πρώτο είναι αμέσως μόλις πεθαίνει ο άνθρωπος και το δεύτερο, η κυρίως κηδεία, όταν έχουν γίνει όλες οι απαραίτητες προετοιμασίες. Χωρίς τη σωστή τελετή η ψυχή του νεκρού θα φέρει κακοτυχία στην οικογένεια!

Το χρονικό διάστημα μεταξύ των δύο τελετών μπορεί να κρατήσει από λίγες μέρες έως πολλά χρόνια, ανάλογα τις προετοιμασίες που πρέπει να γίνουν και την οικονομική κατάσταση της οικογένειας. Στο διάστημα αυτό ο συχωρεμένος δεν θεωρείται νεκρός αλλά άρρωστος, Tomakula. Τα σώματα ταριχεύονται, διαδικασία η οποία κρατάει ένα ολόκληρο μήνα και διατηρούνται σε πολύ καλή κατάσταση.Είχαμε την ευκαιρία να επισκεφτούμε ένα σπίτι που υπήρχε μια κυρία «άρρωστη». Επί ένα ολόκληρο χρόνο παρέμεινε στο φέρετρο μέσα στο σπίτι της! Την φροντίδα είχε αναλάβει ο γιός της καθώς και όλες τις απαραίτητες προετοιμασίες για την κανονική κηδεία της που ήταν προγραμματισμένη να γίνει τον επόμενο χρόνο!

Καταφέραμε να παραβρεθούμε σε μια γιορτή (γιατί περί γιορτής πρόκειται) που λαμβάνει χώρα σε μια κηδεία. Δεν είναι πάντα εύκολο αν μείνεις λίγες μέρες στην Τοράτζα αλλά μετά από πολλά τηλεφωνήματα κανονίστηκε να πάμε. Θα μας συνόδευε ο Μάρκος, ένας άλλος ξεναγός που γνώριζε την οικογένεια. Δε μπορείς να πας σε κάποια τελετή αν δεν υπάρχει το κατάλληλο άτομο μαζί σου. Είναι ταμπού!

Ξεκινήσαμε πολύ πρωί και αφού χαθήκαμε αρκετές φορές μέσα στα χωριά, ρωτήσαμε άλλες τόσες, καταφέραμε και βρήκαμε το σπίτι. Καθίσαμε κάτω σε ψάθες, μας πρόσφεραν καφέ, γλυκά και κουλουράκια. Υπήρχε μια αμηχανία από τη μεριά μας, δε ξέραμε τι να κάνουμε και κυρίως τι να μην κάνουμε. Υπήρχε ο φόβος μην κάνεις κάτι που θα προσβάλει, κάποιο ταμπού.

Δεν υπήρχε κόσμος, μόνο οι πολύ στενοί συγγενείς της κυρίας. Μας είχαν πει ότι θα μαζέψει 300 άτομα αλλά μας φάνηκε υπερβολή.

Αφού πέρασε λίγη ώρα, ανταλλάξαμε χαμόγελα και ξεθαρρέψαμε λίγο, αρχίσαμε να περιφερόμαστε στο χώρο. Εγώ δειλά έβγαλα τη φωτογραφική μηχανή και τότε, σαν να ήταν το σύνθημα αυτό, έβγαλαν τα κινητά τους και ξεκίνησαν οι φωτογραφίες και οι σελφι! Οι ντόπιοι έχουν μια μεγάλη αγάπη στο να φωτογραφίζονται με τους τουρίστες! Έσπασε για τα καλά ο πάγος και τα χαμόγελα και οι αγκαλιές έδιναν και έπαιρναν.

Ο κόσμος μαζευόταν σιγά σιγά, οι προετοιμασίες για τις θυσίες των ζώων που αποτελεί και το βασικό στοιχείο τα κηδείας είχαν ξεκινήσει, μουσική δυνατή έπαιζε στα ηχεία, ένα μεγάλο πάρτυ! Η «γιορτή» κρατάει μέχρι και τρεις μέρες αναλόγως τα οικονομικά, τον κόσμο και τα ζώα.

Όλοι οι καλεσμένοι είχαν σκούρα ρούχα με κόκκινες λεπτομέρειες και μια κόκκινη παραδοσιακή τσάντα που μέσα είχαν τις προσφορές τους για την νεκρή, γλυκά και τσιγάρα!

Με τις πόζες και τις λίγες κουβέντες που ανταλλάξαμε – με δυσκολία- στα αγγλικά με ένα δύο άτομα, έχω δεν πήρα χαμπάρι ότι άρχισαν οι θυσίες. Έρχεται λοιπόν ο εγγονός της νεκρής κυρίας και μου δείχνει στο τάμπλετ του ένα βουβάλι που πάνε να το σφάξουν! Όχι του λέω! δε θέλω να το δω! γι’ αυτό κάθομαι με τις γυναίκες μακριά! Ακόμα και ο Ανδρέας σοκαρίστηκε με το σκηνικό!

Η συγκεκριμένη τελετή ήταν μια μέτρια οικονομικά κηδεία με 300 περίπου άτομα ενώ θυσιάστηκαν τρία βουβάλια και πάνω δέκα γουρούνια. Μεγάλες τελετές θεωρούνται από 25 βουβάλια και πάνω, ενώ σημειώστε ότι στην περιοχή θυσιάζονται περίπου 15.000 βουβάλια το χρόνο!

Ο βούβαλος είναι σύμβολο στάτους για τους βουνίσιους της Τοράτζας, σύμβολο πλούτου και δύναμης. Ο βούβαλος δε χρησιμοποιείται στα χωράφια ούτε σε καμιά άλλη δουλειά. Τον ταΐζουν και τον μεγαλώνουν μόνο για να θυσιαστεί κάποια μέρα για το αφεντικό του! Στοιχίζει ακριβά και ένας αλμπίνος βούβαλος που είναι και ο πιο σπάνιος μπορεί να φτάσει να αξίζει ακομη και $30.000!

Ο Budi, ο ξεναγός μας, μάς είπε ότι δεν πηγαίνει ποτέ διακοπές, δε σπαταλάει τα χρήματά του σε διασκέδαση αλλά κάνει οικονομία για να αγοράσει ζώα! Είναι αδιανόητο να πεθάνεις εκεί και να μην γίνει η κηδεία σου όπως ορίζει η παράδοση! Πιστεύουν ότι οι ψυχές των ζώων θα βοηθήσουν τον ιδιοκτήτη τους να περάσει στην άλλη ζωή!

Μετά από την κηδεία τα φέρετρα τοποθετούνται σε σπηλιές. Επισκεφτήκαμε τα χωριά Lemo, Londa και Kete Keso όπου εκεί, μέσα στα απότομα βράχια, θάβουν τους νεκρούς τους. Όσο πιο πλούσιος είσαι και όσα πιο πολλά ζώα θυσιάζονται στην κηδεία σου τόσο πιο ψηλά στο βράχο θα έχεις μια θέση. Αν δε τα βουβάλια είναι περισσότερα από 25 θα σου φτιάξουν ένα ξύλινο ομοίωμα, σε φυσικό μέγεθος, το tau tau, που θα τοποθετηθεί στο μπαλκόνι του βράχου-νεκροταφείου.

Οι τελετές δεν τελειώνουν με την ταφή. Κάθε χρόνο τον Αύγουστο γίνεται το τελετουργικό Ma’nene. Ξεθάβουν τους νεκρούς για να αλλάξουν τα ρούχα τους. Φυσικά είναι μια ευκαιρία για να τιμήσουν τον αγαπημένο τους. Τους περιποιούνται, τους βάζουν περούκες, γυαλιά, τσιγάρα στο στόμα, βγάζουν μαζί τους οικογενειακές φωτογραφίες και καμιά φορά τους κάνουν και βόλτα στο χωριό!

Στην περίεργη αυτή περιοχή της Ινδονησίας οι άνθρωποι ζουν κυριολεκτικά μαζί με τους νεκρούς! Δεν είδα να κλαίνε, δεν είδα θλίψη στα μάτια τους για την απώλεια. Είναι μεγάλη παρηγοριά να πιστεύεις στην άλλη ζωή, στην μετενσάρκωση. Είναι ευλογία!

Φύγαμε από τη γιορτή-κηδεία με μισή καρδιά, ήθελα να μείνω κι άλλο με αυτούς τους ανθρώπους, αλλά …… έπρεπε να συνεχίσουμε το ταξίδι μας στο Σουλαουέζι.

Σίγουρα θα αναρωτηθείτε πως νοιώσαμε με όλα αυτά, αν φοβηθήκαμε ή αν αηδιάσαμε. Όμως, όταν όλο αυτό το ζεις από κοντά και γίνεσαι μέρος του, δεν αισθάνεσαι έτσι και ξεπερνάς όλες σου τις αναστολές και ανησυχίες. Δεν αισθάνεσαι ότι είσαι σε κηδεία. Δεν στεναχωριέσαι. Δεν υπάρχει θλίψη. Είναι όλο μια τελετουργία. Είναι μια απαραίτητη τελετουργία για να πάει η ψυχή στο άλλο επίπεδο, στην άλλη ζωή.

Αυτό που είδαμε εμείς ήταν μια γιορτή, ένα μεγάλο γλέντι. Οι άνθρωποι είναι τόσο φιλόξενοι, έχουν ανοιχτή καρδιά και αγκαλιά. Πόσες αγκαλιές πήραμε, πόσα πλατιά χαμόγελα μας χαρίσανε… Οι Torajan είναι απίστευτα ζεστοί άνθρωποι. Νοιώσαμε ότι έχουμε πάει επίσκεψη σε φίλους μας και όχι στην κηδεία ενός ξένου ανθρώπου! Πήραμε τόση αγάπη από ξένους ανθρώπους που μου ζέσταναν τη ψυχή.

Τίποτα δε γίνεται ψεύτικα εδώ, τίποτα δε γίνεται για τους τουρίστες. Είμαι ευγνώμων που έζησα έστω και λίγο τους βουνίσιους της Τοράτζα και βίωσα αυτή τη μοναδική εμπειρία!

Εσύ θα πήγαινες;

Πληροφορίες

Η περιοχή έχει πολλά όμορφα χωριά, υπέροχη φύση, παντού ορυζώνες, παραδοσιακά πολύχρωμα σπίτια και ιερούς χώρους.

Διαθέσαμε τρεις μέρες, ίσως με μια-δυό ακόμη θα ήταν καλύτερα. Πετάξαμε από το Makàssar, την πρωτεύουσα του Νότιου Σουλαουέζι, στο Palòpo και από εκεί οδικώς στο Rantepao (2ώρες).

Την ξενάγηση μας την είχε αναλάβει το τουριστικό γραφείο Local Guides και εμείς επιλέξαμε τον Budi για οδηγό και ξεναγό μας. Πολύ καλή επιλογή!

Είναι απαραίτητο να έχεις οδηγό-ξεναγό αν θέλεις να επισκεφτείς σπίτια και τελετές. Δεν μπορείς να πας σε ντόπιο σπίτι χωρίς τον κατάλληλο άνθρωπο. Εκτός όμως από αυτό ήταν πολύ ενδιαφέρον και οι πληροφορίες που μας είπαν για τον τρόπο ζωής τους, τη θρησκεία τους, την καθημερινότητα τους. Μας βοήθησαν να καταλάβουμε τα περίεργα έθιμα τους ή τουλάχιστον προσπαθήσαν

Διαμονή

Το πρώτο βράδυ μείναμε στο Rantepao στο Pia’s Poppies Hotel (275.000Rp/16€ Standard δίκλινο με πρωινό) είναι homestay δλδ ενοικιαζόμενα δωμάτια, καθαρά και περιποιημένα, με πολύ ωραίο κήπο. Το εστιατόριο του διαθέτει από τα καλύτερα φαγητά της πόλης. Το δεύτερο βράδυ είχαμε ζητήσει να κοιμηθούμε σε κάτι πιο παραδοσιακό στην εξοχή. Μας πήγαν στο Batutumonga, ένα ορεινό χωριό της περιοχής, με πανοραμική θέα στους ορυζώνες. Το συγκρότημα που μείναμε είχε ξύλινα παραδοσιακά σπιτάκια, tongkonan, μέσα σε μια υπέροχη αυλή γεμάτη λουλούδια και στο σπιτάκι μας χωρούσε μόνο ένα στρώμα στο πάτωμα και οι δυο μικρές μας βαλίτσες. Το κοινό μπάνιο ήταν στην αυλή, λίγο άβολο κυρίως για τις γυναίκες. Το κατάλυμα είχε και εστιατόριο.

Μετά το πρωινό κάναμε μια μεγάλη βόλτα μέσα στους ορυζώνες και στα γύρω χωριά. Μην το χάσεις, αξίζει!

Την Τρίτη μέρα επιστρέψαμε στο Rantepao και μείναμε ξανά στο Pia’s Poppies Hotel

ATM

Θα βρεις στην πόλη του Rantepao και το ποσό που μπορείς να κάνεις ανάληψη είναι έως 1.250.000Rp/75€

Shopping

Καθώς το νησί Σουλαουέζι δεν είναι τουριστικό η μόνη περιοχή που θα βρεις αναμνηστικά σουβενίρ είναι στα χωριά που είναι τα νεκροταφεία δηλαδή Lemo, Londa και Kete Keso (δε ξέρω σε άλλα γιατί δεν προλάβαμε να τα δούμε όλα) καθώς και στην πόλη του Rantepao θα βρεις υφάσματα και παραδοσιακά τσαντάκια. Σε παίρνει να κάνεις λίγο παζάρι. Πάρε όσα χρειάζεσαι για δωράκια και ό,τι σου αρέσει γιατί δε θα τα ξαναδείς!

Tips

-Στην περιοχή του Rantepao υπάρχουν πάρα πολλά κοκόρια, μην το γελάς θα σε ξυπνήσουν από τις τρεις το πρωί! Πάρε μαζί σου ωτοασπίδες!

-Οι εσωτερικές πτήσεις στο Σουλαουέζι ενώ είναι πολύ οικονομικές (50€/άτομο) η αποσκευή που σου επιτρέπουν να πάρεις είναι μια μικρή τσάντα στις διαστάσεις 20χ40χ30. Οτιδήποτε παραπάνω το πληρώνεις 25.000Rp/1.5€ το κιλό. Επειδή το γνωρίζαμε είχαμε πάρει μόνο δύο βαλίτσες καμπίνας μήπως και τις δεχτούνε αλλά δεν τα καταφέραμε. Πληρώσαμε για 2 βαλίτσες 14κιλά έξτρα 350.000Rp/21€ (14χ1,5€)

-στα χωριά νεκροταφεία πληρώνεις ένα μικρό ποσό είσοδο 30.000Rp/2€

-αν επισκεφτείς τελετή κηδείας ή κάποιο σπίτι με νεκρό πρέπει να αγοράσεις ένα δώρο, κυρίως τσιγάρα ή καπνό betel. Οι κάτοικοι της περιοχής καπνίζουν πάρα πολύ και οι ζωντανοί αλλά και οι πεθαμένοι! Στις σπηλιές-νεκροταφεία υπάρχουν χιλιάδες τσιγάρα, προσφορά στους πεθαμένους!

Περισσότερα για το ταξίδι μου στην Ινδονησία θα δείτε εδώ

Ευχαριστώ για την παρέα! Σου άρεσε το ταξίδι που σε πήγα; 

Για περισσότερες ιστορίες, τιπς και φωτογραφίες, έλα στην παρέα μου στο insta >>  @mazarou.wanders

Μαρία Μαζαρού

>>Δες περισσότερα ταξίδια μου εδώ

 

© 2019 – 2023, Maria Mazarou. All rights reserved.