Κάποιες φορές σίγουρα θα έχεις αναρωτηθεί πως ήταν κάποιες γειτονιές της Αθήνας στο παρελθόν. Η παλιά Αθήνα και η ιστορία του κέντρου της γοητεύει πολλούς. Αν είσαι fun της Ιστορίας ίσως να έχεις αναρωτηθεί πως ήταν η γειτονιά και η περιοχή που μένεις. Μέσα από παλιές φωτογραφίες, ταινίες αλλά και βιβλία που μιλούν για το ιστορικό κέντρο της Αθήνας μπορεί κανείς να βρει αρκετές πληροφορίες. Αν είσαι κάτοικος του κέντρου οι δρόμοι τα κτίρια και τα παλιά καταστήματα – πολλά από αυτά είναι κλειστά – έχουν τη δική τους ιστορία για να σου διηγηθούν. Τα Εξάρχεια, του Ψυρρή, η Πλάκα, το Μεταξουργείο και η Κυψέλη είναι κάποιες από τις παλιές γειτονιές του κέντρου με πλούσιο παρελθόν.

Εξάρχεια

Τα Εξάρχεια πήραν το όνομα τους από κάποιον Έξαρχο που είχε καταγωγή από την Ήπειρο. Είχε δικό του παντοπωλείο στη γωνία των οδών Θεμιστοκλέους και Σολωμού. Στις αρχές του 20ού αιώνα στη Νεάπολη και στα Εξάρχεια κατοικούσαν συνήθως άνθρωποι του πνεύματος, διανοούμενοι, καλλιτέχνες και ποιητές. Ίσως, για αυτό σε αυτή τη γειτονιά θα συναντήσεις τα περισσότερα βιβλιοπωλεία και πολλούς εκδοτικούς οίκους. Το ΕΑΜ ιδρύθηκε στα Εξάρχεια το 1941. Στη διάρκεια της Χούντας είχαν πραγματοποιηθεί πολλές διαδηλώσεις κατά της δικτατορίας. Η περιοχή ήταν γεμάτη από θεατρικά στέκια και κινηματογράφους. Μερικοί υπάρχουν ακόμα και σήμερα και μας θυμίζουν την ιστορία τους καθημερινά. Μερικοί από αυτούς είναι το Βοξ, το Ριβιέρα και το κινηματοθέατρο Ολύμπια.

Ψυρρή

Του Ψυρρή είναι μια από τις παλιότερες συνοικίες της Αθήνας. Τον 19ο αιώνα δεν είχε την καλύτερη φήμη σαν περιοχή διότι ήταν στέκι πολλών περιθωριακών των λεγόμενων μόρτηδων και κουτσαβάκηδων όπως τους έλεγαν τότε. Η γειτονιά ονομάστηκε έτσι από κάποιον Ψυρρή που ήταν κάτοικος και είχε πολλά κτήματα στην περιοχή. Την περίοδο της βασιλείας του Όθωνα υπήρχαν πολλές βιοτεχνίες και εργαστήρια. Αργότερα, άρχισε η παρακμή της. Το βράδυ του Ψυρρή ήταν για πολλούς ένα επικίνδυνο πέρασμα. Ωστόσο, όπως και σήμερα υπήρχαν πολλά καφέ και ταβερνάκια. Εκεί σύχναζε ο βασιλιάς Όθωνας και ο Γεώργιος Α΄. Στου Ψυρρή ζούσε και ο συγγραφέας Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης.

Μεταξουργείο

Μέχρι τα μισά του 20ού αιώνα ήταν από τις πρώτες μεσοαστικές γειτονιές. Το όνομα της περιοχής προέρχεται από το εργοστάσιο Μεταξιού, όπου σήμερα στεγάζεται η πινακοθήκη του δήμου Αθηναίων. Κατοικήθηκε κυρίως από εργάτες και βιοτέχνες της περιοχής. Το Μεταξουργείο ήταν γειτονιά με πολλά θέατρα. Το 1856 ιδρύθηκε το ορφανοτροφείο Χατζηκώστα και το φωταέριο το 1859. Η αύξηση του πληθυσμού της Αθήνας τη δεκαετία 1875-1885 έφερε στο Μεταξουργείο την εργατική τάξη. Επίσης, ήταν γειτονιά Ιταλών τεχνιτών που έφτιαχναν τα δημοφιλή καπέλα στο εργοστάσιο Ηλία Πουλόπουλου στην οδό Πειραιώς. Η πλατεία του Μεταξουργείου ήταν μεγαλύτερη από τη σημερινή. Εξ’αιτίας όμως της διαπλάτυνσης της οδού Αχιλλέως με σκοπό να επικοινωνεί η Αθήνα με την εθνική οδό, κατέληξε να είναι στη σημερινή της μορφή. Τη δεκαετία του 1970 στην περιοχή αυξάνονται οι οίκοι ανοχής. Ακόμη, τη δεκαετία του 80 διαμένουν αρκετοί μετανάστες. Τέλος, σήμερα η street art έχει γνωρίσει μεγάλη άνθιση εκεί.

Πλάκα

Η περιοχή της Πλάκας ήταν και είναι η πιο πολυφωτογραφημένη γειτονιά της Αθήνας και όχι άδικα. Λέγεται ότι η ονομασία της προήλθε από μια μεγάλη άσπρη πλάκα που βρέθηκε στο σημείο που η οδός Θέσπιδος συναντά την οδό Αδριανού και την οδό Τριπόδων. Μία άλλη εκδοχή λέει πως το όνομα προέρχεται από την Αρβανίτικη λέξη ”πλακ” που σημαίνει παλιός. Στα τέλη του 16ου αιώνα η περιοχή άρχισε να κατοικείται από Αρβανίτες. Η Πλάκα μετατράπηκε σε κέντρο της πόλης όταν η Αθήνα έγινε πρωτεύουσα το 1834. Την περίοδο εκείνη διέμενε όλη η ελίτ και η ανώτερη τάξη. Ωστόσο, πολλοί κάτοικοι μετά τις ανακαλύψεις των ανασκαφών άρχισαν να εγκαταλείπουν την περιοχή, με αποκορύφωμα το διάστημα των δεκαετιών 1960-1980. Στην Πλάκα υπήρξαν τα πρώτα καφενεία και οι παραστάσεις θεάτρου σκιών. Σήμερα είναι η πιο τουριστική και καλοδιατηρημένη πλευρά του ιστορικού κέντρου.

Κυψέλη

Η Κυψέλη υπήρξε αγροτική περιοχή. Την περίοδο του Μεσαίωνα είχε την ονομασία Γυψέλη λόγων των γύπων (πτηνών) που ζούσαν στα Τουρκοβούνια. Στις αρχές του 20ού αιώνα αναπτύχθηκε αστικά και έγινε μια πυκνοκατοικημένη περιοχή. Η γειτονιά της Κυψέλης γέμισε με νεοκλασικά κτήρια. Η περιοχή υπήρξε όχι μόνο πόλος έλξης της κοσμικής Αθήνας, αλλά και πολλών καλλιτεχνών και διανοουμένων. Ορισμένοι από αυτούς ήταν ο Γκάτσος, ο Εγγονόπουλος, η Δημουλά, ο Σαχτούρης και άλλοι πολλοί. Κέντρο της Κυψέλης ήταν και τότε η Φωκίωνος Νέγρη. Στον διάσημο αυτό Αθηναϊκό δρόμο, κάποτε υπήρχε ρέμα. Η οδός πήρε το όνομα της από τον ομώνυμο πρώτο Πρόεδρο της Ακαδημίας Αθηνών και πολιτικό το 1926. Η Κυψέλη διέθετε πολλά από τα πιο μοντέρνα κτήρια της Αθήνας. Τέλος, στην Κυψέλη ζούσαν πολλοί καλλιτεχνικοί αστέρες της εποχής.