Οδοιπορικό στην κορεατική DMZ, μία από τις πιο εύφλεκτες περιοχές στον πλανήτη

Αν μου ζητούσε κάποιος να επιλέξω την πιο συγκλονιστική ταξιδιωτική εμπειρία που έχω ζήσει, χωρίς δεύτερη σκέψη θα έλεγα την επίσκεψη στην DMZ, την αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη (Demilitarized Zone) που χωρίζει εδώ και 70 χρόνια τη Βόρεια και τη Νότια Κορέα. Παρά το όνομά της και την τουριστική φύση της επίσκεψης μας, χιλιάδες στρατιώτες, εκατομμύρια ενεργές νάρκες, εκατοντάδες φυλάκια και ένας φράχτης 241 χιλιομέτρων μας υπενθύμισαν ότι ο πόλεμος μεταξύ των δύο χωρών δεν τελείωσε ποτέ.

Στη Γέφυρα της Ελευθερίας (Freedom Bridge) από όπου το 1953 έγινε ανταλλαγή χιλιάδων αιχμαλώτων πολέμου.

Η ουδέτερη ζώνη δημιουργήθηκε για να αποτρέψει μια νέα πολεμική σύρραξη ανάμεσα στις δύο πλευρές, οι οποίες βρίσκονται σε ανακωχή, αλλά έχει μετατραπεί και σε αξιοθέατο που επισκέπτονται χιλιάδες τουρίστες κάθε χρόνο. Βρίσκεται μόλις λίγα χιλιόμετρα έξω από τη Σεούλ, στην οποία είχα την τύχη να ταξιδέψω πριν από μερικά χρόνια.

Για να μπούμε στην DMZ έπρεπε να έχουμε κλείσει οργανωμένη εκδρομή με πούλμαν και ξεναγό και να έχουμε στείλει μερικές εβδομάδες πριν για έλεγχο τα διαβατήριά μας. Μόλις μισή ώρα έξω από την υπερσύγχρονη και εύπορη Σεούλ με τους ουρανοξύστες αρχίζεις να βλέπεις από απόσταση τη Βόρεια Κορέα και ένα διαφορετικό σκηνικό: στρατιωτικά φυλάκια τοποθετημένα ανά 100 μέτρα κατά μήκος του φράχτη 241 χιλιομέτρων, κάμερες που καταγράφουν κάθε κίνηση και τους στρατιώτες που υπηρετούν στη νοτιοκορεατική πλευρά, ένα επίλεκτο σώμα που διακρίνεται για τις νοητικές και σωματικές επιδόσεις του.

Παρά τον τουριστικό χαρακτήρα της επίσκεψής μας, βρισκόμασταν διαρκώς υπό επίβλεψη και οι φωτογραφίες ήταν απαγορευμένες. Αφού περάσαμε από δύο ελέγχους διαβατηρίων για να εισέλθουμε, αντικρίσαμε δεκάδες σήματα κινδύνου για νάρκες κατά μήκος των δρόμων (περίπου 2 εκατ. ενεργές νάρκες βρίσκονται ακόμα στο πλούσιο δάσος της περιοχής) και ενημερωθήκαμε ότι πολλές κατασκευές – παγίδες είναι τοποθετημένες σε στρατηγικά σημεία, με σκοπό να ανατιναχτούν ώστε να καθυστερήσουν μια ενδεχόμενη εισβολή.

Υπέγραψα για το ενδεχόμενο θανάτου μου

Χιλιάδες τουρίστες επισκέπτονται κάθε χρόνο την DMZ για να δουν από κοντά τα σημάδια του πολέμου του 1950-53, του βίαιου χωρισμού της κορεατικής χερσονήσου στα δυο, ιστορικά σημεία όπου έγιναν ανταλλαγές αιχμαλώτων αλλά και συγκινητικά μνημεία για τον χωρισμό των χιλιάδων οικογενειών που δεν έσμιξαν ποτέ.

Το έγγραφο με το οποίο ο επισκέπτης συναινεί για «την είσοδο σε μια εχθρική περιοχή και την πιθανότητα τραυματισμού ή θανάτου».

Ωστόσο, το κύριο και πιο διαφημισμένο μέρος της επίσκεψης είναι η κοινή περιοχή ασφαλείας (Joint Security Area), όπου σου δίνεται η δυνατότητα να περπατήσεις και μερικά μέτρα… μέσα σε βορειοκορεατικό έδαφος.

Καθώς η επικοινωνία ανάμεσα στη Βόρειο και τη Νότιο Κορέα είναι απαγορευμένη, οι δύο χώρες επικοινωνούν μόνο μέσω της JSA, που βρίσκεται στη δικαιοδοσία της Πιονγιάνγκ από τη μία πλευρά και της κοινής δύναμης Σεούλ-Ηνωμένων Εθνών από την άλλη. Όμως για να εισέλθουμε έπρεπε πρώτα να υπογράψουμε ένα έγγραφο με το οποίο αναγνωρίζαμε ότι «η επίσκεψη περιλαμβάνει την είσοδο σε μια εχθρική περιοχή και την πιθανότητα τραυματισμού ή θανάτου ως άμεσο αποτέλεσμα εχθρικής πράξης».

Μέσα σε μία από τις αίθουσες συνομιλιών πάνω στα σύνορα, μαζί με έναν επίλεκτο Νοτιοκορεάτη στρατιώτη.

Μπαίνοντας οι οδηγίες ήταν αυστηρές: απαγορεύεται από τη συνθήκη ανακωχής οποιαδήποτε χειρονομία, να δείξουμε ή να φωνάξουμε προς την πλευρά της Βορείου Κορέας, ενώ οι φωτογραφίες επιτρέπονται μόνο σε συγκεκριμένα σημεία που υποδεικνύει ο στρατός του ΟΗΕ. Το μάτι πέφτει κατευθείαν στο τεράστιο αρχηγείο της Βορείου Κορέας που υψώνεται απέναντι, ενώ στη μέση βρίσκεται μια σειρά από μικρές ξύλινες αίθουσες διαπραγματεύσεων, χτισμένες με ακρίβεια εκατοστού πάνω στη διαχωριστική γραμμή που λειτουργεί ως σύνορο ανάμεσα στις δύο χώρες. Μέσα σε μία από αυτές μπορέσαμε να δούμε το τραπέζι όλων των ιστορικών συνομιλιών που έχουν γίνει ανάμεσα στις πλευρές αλλά και να περάσουμε… δύο μέτρα μέσα σε βορειοκορεατικό έδαφος!

H κοινή περιοχή ασφαλείας που βρίσκεται πάνω στο σύνορο Βόρειας και Νότιας Κορέας.

Στο 3ο τούνελ επίθεσης, 75 μέτρα κάτω από τη γη

Φεύγοντας από τη JSA είχαμε την ευκαιρία να δούμε από μέσα το βιετναμέζικης έμπνευσης δίκτυο υπόγειων τούνελ που φέρεται να κατασκεύασε η Βόρειος Κορέα με δυναμίτες. Κατευθυνθήκαμε προς το λεγόμενο «3ο τούνελ επίθεσης». Είναι το μεγαλύτερο από τα τέσσερα που έχουν ανακαλυφθεί μετά τη δεκαετία του 1970 από τη Νότιο Κορέα και τα οποία ξεκινούν από το βορειοκορεατικό έδαφος και φτάνουν στο νοτιοκορεατικό τμήμα της DMZ (εικάζεται ότι υπάρχουν και άλλα που ακόμα δεν έχουν ανακαλυφθεί). Αφού φορέσαμε ειδικά προστατευτικά κράνη και περπατήσαμε σκυφτοί για 250 μέτρα μέσα στο τούνελ, μέσα σε πέντε λεπτά βρισκόμασταν στο κέντρο της DMZ, 75 μέτρα κάτω από τη γη, και μόλις λίγα μέτρα έξω από τη Βόρειο Κορέα. Σε αυτό ακριβώς το σημείο δύο τοίχοι χωρίζουν τις δύο πλευρές.

Το μνημείο έξω από το 3ο τούνελ επίθεσης.

Ο πόλεμος των ηχείων και της σημαίας

Οι δύο χώρες βρίσκονται τεχνικά σε εμπόλεμη κατάσταση και ο πόλεμος προπαγάνδας συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Η Πιονγκγιάνγκ και η Σεούλ έχουν εγκαταστήσει τεράστια ηχεία στα σύνορα, με στόχο να ακούγονται απέναντι: τα βορειοκορεατικά ηχεία παίζουν ασταμάτητα επιβλητικά στρατιωτικά εμβατήρια και τραγούδια που εξυμνούν το καθεστώς, ενώ τα νοτιοκορεατικά «διαφημίζουν» τον σύγχρονο τρόπο ζωής στη χώρα και ενίοτε παίζουν και… Κορεατική ποπ!

Πηγαίνοντας, στη συνέχεια, στο παρατηρητήριο Dorasan που βρίσκεται στη νοτιοκορεατική πλευρά είχαμε τη δυνατότητα να δούμε και τα δύο χωριά «ειρήνης» μέσα στην DMZ: το νοτιοκορεατικό Νταεσονγκντόνγκ, με τα χαμηλά λευκά αγροτικά σπίτια και το βορειοκορεατικό Κιτζονγκντόνγκ, με πολυώροφα κτίσματα σε γαλάζιο χρώμα. Εκεί γίναμε μάρτυρες και του λεγόμενου «πολέμου της σημαίας»: απέναντι από τη σημαία 98 μέτρων που έστησε η Νότιος Κορέα στο Νταεσονγντόνγκ στη δεκαετία του ‘80 υψώνεται η σημαία ύψους 160 μέτρων με την οποία απάντησε η Βόρειος Κορέα στο Κιτζονγκντόνγκ (σήμερα είναι η τέταρτη ψηλότερη στον κόσμο).

Ο σιδηροδρομικός σταθμός – φάντασμα που συμβολίζει την επανένωση

Συγκλονιστική ήταν και η επίσκεψη στον υπερσύγχρονο σιδηροδρομικό σταθμό Ντορασάν, ο οποίος σχεδιάστηκε για να συνδέσει τη Νότιο με τη Βόρειο Κορέα, αλλά δεν έχει χρησιμοποιηθεί ποτέ και αποτελεί απλώς μια τουριστική ατραξιόν. Μπαίνοντας μέσα στον βορειότερο σταθμό της Νότιας Κορέας νιώθεις σαν να βρίσκεσαι σε έναν ολοκαίνουριο σταθμό, έτοιμο να εξυπηρετήσει εκατοντάδες επιβάτες: σύγχρονες εγκαταστάσεις, πεντακάθαρες αποβάθρες, φωτεινοί πίνακες για τα δρομολόγια, όλα βρίσκονται στη θέση τους.

Ο υπερσύγχρονος σταθμός – φάντασμα Dorasan που συμβολίζει την επανένωση Βόρειας και Νότιας Κορέας.

Η σιδηροδρομική γραμμή ξεκινά από την καρδιά της Σεούλ, διασχίζει τα σύνορα και καταλήγει 250 χιλιόμετρα βόρεια, στο κέντρο της Πιονγκγιάνγκ. Με τη μόνη διαφορά ωστόσο, ότι οι ράγες μπορεί να διασχίζουν τα σύνορα, αλλά τα τρένα όχι.

Το πιο φωτογραφημένο σημείο του σταθμού είναι η πινακίδα «προς Πιονγκγιάνγκ».

Η σιδηροδρομική γραμμή και ο σταθμός Ντορασάν έχουν τεράστια συμβολική σημασία για την επανένωση των δύο χωρών αλλά και πρακτική για τους Νοτιοκορεάτες: η μόνη χερσαία σύνδεση της Νότιας Κορέας με τον υπόλοιπο κόσμο είναι μέσω της Βόρειας Κορέας. Για αυτό και το πιο φωτογραφημένο σημείο του σταθμού είναι η πινακίδα «προς Πιονγκγιάνγκ».

Αυτό που πρέπει να θυμόμαστε είναι ότι οι κάτοικοι της Νότιας Κορέας επιθυμούν διακαώς την επανένωση με τη Βόρεια και μάλιστα υπάρχουν ακόμα λίγοι γηραιοί πολίτες που έχουν να δουν τους συγγενείς τους στον Βορρά από τη δεκαετία του ’50 (οι περισσότεροι όμως πέθαναν πριν ξανασυναντήσουν τους χαμένους γονείς και τα αδέρφια τους μετά τον πόλεμο). Τα μνημεία μέσα στην DMZ που είναι αφιερωμένα στις οικογένειες που χωρίστηκαν βίαια μαρτυρούν αυτή την τραγωδία.

Σουβενίρ και φαγητό στην DMZ

Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης σταματήσαμε και σε ένα εστιατόριο που σερβίρει εκατοντάδες τουρίστες που φτάνουν καθημερινά. Εκεί φάγαμε από μπουφέ παραδοσιακά κορεάτικα πιάτα, μεταξύ των οποίων το πικάντικο κίμτσι αλλά και το ρύζι, το οποίο παράγεται μέσα στην DMZ και το οποίο οι ντόπιοι θεωρούν ως το καλύτερο στον κόσμο. Και αυτό γιατί καλλιεργείται σε μια παρθένα περιοχή μακριά από ανθρώπινη δραστηριότητα.

Τουριστικά σουβενίρ και το διάσημο ρύζι της DMZ

Ως τουρίστας βρίσκεις κάθε λογής σουβενίρ μέσα στην DMZ, αλλά στη νοτιοκορεατική πλευρά αυτά που γίνονται ανάρπαστα είναι τα δύο που προέρχονται από την απροσπέλαστη Βόρειο Κορέα: τα νομίσματα γουόν και το αυθεντικό βορειοκορεατικό γλυκό κρασί από blueberries. Φυσικά, αγόρασα και τα δύο και αν και έχουν περάσει μερικά χρόνια από το ταξίδι μου στην DMZ, έχω ακόμα κλειστό στην κουζίνα μου το μπουκάλι κόκκινο κρασί της Βόρειας Κορέας.

Αν βρεθείτε στη Νότιο Κορέα, πρέπει οπωσδήποτε να υπολογίσετε μια ολόκληρη ημέρα για να επισκεφθείτε την DMZ. Το παράδοξο είναι ότι παρά τις μνήμες θανάτου και απόλυτης καταστροφής που ξυπνά η DMZ, αποτελεί παράλληλα μια όαση ζωής, που φιλοξενεί πολλά είδη υπό εξαφάνιση, καθώς έχει μείνει παγωμένη στο χρόνο και ανέπαφη από κάθε ανθρώπινη δραστηριότητα μετά το 1953. Και παρόλο που για τους τουρίστες, η αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη απέχει μόλις μία ώρα από τη Σεούλ, για τους Νοτιοκορεάτες είναι «το πιο μακρινό ταξίδι», καθώς για να την επισκεφτούν απαιτούνται εξονυχιστικοί έλεγχοι που διαρκούν τουλάχιστον τρεις μήνες.

Περισσότερο Τravel Vibe εδώ.

Eri Panselina

Travel Editor at 62

Από τις σελίδες διεθνών ειδήσεων μεγάλης εφημερίδας ταξίδευα για 13 χρόνια τους αναγνώστες μου στον κόσμο, ωστόσο χάρη στο TikTok ανακάλυψα την αγάπη μου για τα ταξιδιωτικά βίντεο. Χάρη στο προφίλ μου στο TikTok γνώρισα και την ομάδα του Travel Vibe της οποίας είμαι μέλος από το 2023.

Στα άρθρα μου θα διαβάσεις τις περιπέτειές μου σε διάφορα μέρη της Ελλάδας και του κόσμου, τα οποία με έχουν γοητεύσει για την ιστορία, τον πολιτισμό και το φαγητό τους.

Την πρώτη επαφή με τα μεγάλα ταξίδια την είχα το 1994, όταν πήγα με τους γονείς μου στο πρώτο road trip στην Ευρώπη. Έκτοτε με το οικογενειακό αυτοκίνητο ξεκινούσαμε από την Αθήνα και με οδικούς χάρτες ανά χείρας (χωρίς smartphone ή GPS!) ανακαλύπταμε κάθε καλοκαίρι δυο-τρεις νέες χώρες.

Στα ταξίδια μου αναζητώ την ιστορία πίσω από κάθε τι που βλέπω τριγύρω μου και επιδιώκω την επαφή με τους ντόπιους για να ακούω για την καθημερινότητά τους, τις ιδέες τους και τις ιστορίες που πάντα έχουν να μοιραστούν. Μερικοί από τους αγαπημένους μου προορισμούς είναι μέχρι στιγμής η Νότιος Κορέα, η Κούβα, η Ζανζιβάρη, τα Highlands της Σκοτίας και οι γαλλικές Άλπεις.

Εκτός από τη βαλίτσα μου, τα αγαπημένα μου αξεσουάρ είναι τα σύνεργα κεραμικής, με τα οποία έχω φτιάξει κάθε λογής σκεύη για την κουζίνα μου, και τα παπούτσια χορού μου, τα οποία φοράω για να χορεύω είτε hip hop είτε swing (μάλιστα έχω ταξιδέψει σε πολλές χώρες με αφορμή τη συμμετοχή μου σε χορευτικά φεστιβάλ!). Και σε περιόδους όπου έχει μια από τις αγαπημένες μου διοργανώσεις, την Eurovision και τους Ολυμπιακούς Αγώνες (φυσικά έχω υπάρξει εθελόντρια και στις δύο), θα με δεις να ασχολούμαι 24 ώρες το 24ωρο με αυτές.

Έχω σπουδάσει Μάρκετινγκ και Επικοινωνία στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και Ιστορία και Αρχαιολογία στη Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών και η full-time δουλειά μου είναι στην επικοινωνία στον κλάδο της τεχνολογίας. Εκτός από τα αγγλικά, οι ξένες γλώσσες που μιλάω μέχρι στιγμής και που προσπαθώ να εξασκώ στα ταξίδια μου είναι τα γαλλικά και τα γερμανικά και αυτή τη στιγμή μαθαίνω ισπανικά.